Mẫm và Còi là hai con trâu trong một đàn trâu ở vùng đất Hồng Ngự. Vào mùa khô, chúng phải thường xuyên ra đồng làm việc cùng bác nông dân. Đến mùa nước nổi dâng lên, chúng lại theo chân bác đến những vùng đất cao, nhiều cỏ xanh hơn để tránh đói.

Lần này cũng vậy, nhưng Mẫm đã bắt đầu bất mãn. Nó bảo Còi:

“Công việc này vất vả quá chú ạ. Sao ta cứ phải ở đây để làm tôi mọi cho con người?”

Còi nghe thấy thế lắc đầu:

“Phải chịu thôi chú ạ. Tuy công việc gian lao nhưng ở đây con người còn cho ta có chỗ mà ngủ, có miếng mà ăn. Riêng tôi cũng chẳng biết đi đâu nữa.”

Mẫm liền đến gần thỏ thẻ:

“Xung quanh ta thiếu chi cỏ xanh và đồng lúa. Ta cứ đi lang thang từ nơi này sang nơi khác, ắt có cái ăn, cần chi phải theo con người lặn lội ngoài đồng. Nếu chú cũng nghĩ như tôi, thì mình hãy cùng tìm cách trốn đi.”

Còi nghe Mẫm nói cũng có lý nên gật đầu đồng ý.

Đã nói là làm, đến ngày nước lũ rút gần hết, ban đêm chúng lặng lẽ trốn đi. Sáng hôm sau, bác nông dân phát hiện trong đàn thiếu mất hai con trâu, vội vàng hô hào cả đoàn người đi tìm. Suốt mấy ngày chẳng thấy tăm hơi, bác buồn bã dẫn cả đàn quay về.

Mẫm và Còi ban đầu rất vui mừng khi thoát khỏi công việc và được tự do. Khi đến một đồng cỏ mới, chúng hân hoan reo hò và tận hưởng cuộc sống thoải mái. Chẳng còn áp lực làm việc và có thể thảnh thơi nghỉ ngơi. Cuộc sống dường như sẽ mãi mãi sung sướng như vậy.

Tuy nhiên, không ngờ rằng chỉ sau mấy hôm, mùa gieo hạt giống mới lại đến và chủ nhân của đồng cỏ đến phun thuốc diệt cỏ xanh. Mẫm và Còi phải tiếp tục cuộc hành trình của mình. Khi đến một đồng cỏ khác, chúng lại bị con người xua đuổi vì đạp lở đất trên đê. Và rồi, chúng cứ đi mãi, đi mãi mà chẳng tìm được miếng gì lót dạ ngoài một ít cỏ năng. Cuối cùng, Còi mệt lả, thì thào:

“Tôi đói và yếu quá anh Mẫm ơi. Cứ tiếp tục thế này chắc chúng ta bỏ mạng mất. Biết ra cơ sự này thì ta đã ở lại làm việc cùng với đàn.”

Mẫm rưng rưng:

“Giờ tôi mới thấy chẳng nơi đâu bằng được với ở đồng nhà mình, được sống cùng bầy đàn của mình và làm việc với bác nông dân. Chính tôi rủ anh theo, giờ tôi hối hận lắm, nhớ nhà lắm. Hay là ta quay về thôi.”

Thế là cả hai lững thững tìm đường về lại nhà chủ. Vì thiếu ăn nên chúng đuối sức, phải cố gắng lắm suốt cả chặng đường. Khi đến đầu làng, bác nông dân đang trên đường về từ ruộng, nhìn thấy trâu của mình, ông vui mừng đến rơi nước mắt. Trông thấy chúng gầy gò, yếu ớt, bác nông dân cảm thấy thương xót và nhanh chóng cắt một mớ cỏ xanh để cho trâu ăn và nằm nghỉ. Sau vài ngày, chúng dần dần hồi phục lại sức khỏe.

Từ đó về sau, Mẫm và Còi luôn chăm chỉ làm việc và đi theo đàn. Chúng trở nên gắn bó với nhau hơn và bắt đầu trân trọng công việc của mình. Đến mùa nước nổi, chúng lại theo bác nông dân rong ruổi đi khắp những đồng cỏ bát ngát, nhưng chẳng bao giờ còn ý định trốn đi nữa.